حقیقتا فضا همواره کنجکاوی انسان را به خود معطوف داشته است. عکس‌های فضایی خود به تنهایی حجم زیادی از پرسشهای بشر در فهم عالم را پاسخ و صد البته پرسشهای بیکران دیگری را فراروی او قرار می‌دهند.
دایره‌المعارف مصور فضا که توسط انتشارات سایان منتشر شده است، همانطور که از نام آن پیداست به مدد تصاویر باکیفیت به معرفی این فضای بیکران می‌پردازد. علاقه‌مندان به فضا و نجوم حظ وافری از تصاویر خواهند برد. تصاویر تنها به کمک نوشته نمی‌آیند، بلکه خود هویتی مستقل دارد و به همراه نوشته‌ی جذاب و روان، متن اثر را می‌سازند. ترجمه پوریا ناظمی بسیار روان و علمی است و مخاطب علاقه‌مند می‌تواند علاوه بر استفاده دایره‌المعارفی، از ابتدا تا انتهای کتاب را با لذت تمام بخواند. بدون احتساب فصول پایانی، سطح علمی کتاب عمومی است و مخاطب نیاز چندانی به پیش‌زمینه فیزیک و کیهان‌شناسی ندارد.
کتاب در اندازه مناسبی و کاغذ نسبتا خوبی چاپ شده است. تنها اشکال کاغذ جذب زیاد اثر انگشت است. مطالب کتاب نسبت به کتب مشابه بروزتر است. کتاب اصلی با نام SPACE در سال 2010 نوشته شده است. سطح علمی کتاب در تقریبا تمامی کتاب -به استثنای فصل پایانی- عمومی و برای مخاطب عمومی علاقه‌مند به نجوم و کیهان‌شناسی نوشته‌شده است. مخاطب نیاز اندکی به پیش‌زمینه علمی برای درک مطالب پیدا می‌کند. متن جذاب و روشن، ترجمه خوب و روان، توضیحات بجا و کافی، پیوستگی و انسجام مطلوب از ویژگی‌های اثر است.
با وجود قسمت به نام منابع -که مجموعه‌ای از اطلاعات فشرده را ارائه می‌دهد- و واژه‌نامه خوب، اثر از نبود نمایه رنج می‌برد، که برای دایره‌المعارفی با این کیفیت نقص محصوب می‌شود. گرافیک کتاب خوب است. تصاویر، جداول و اینفوگرافی بسیار باکیفیتی دارد. اطلاعات شناسنامه‌ای کتاب -مثلا نام نویسنده و مترجم- روی جلد وجود ندارد. انتخاب فونت‌ها مناسب است اما اندکی اندازه آن ریز است. در کنار فاصله خطوط کم، مطالعه نوشته را اندکی مشکل می‌سازد. با توجه به اینکه کتاب باید کاملا باز شود، کیفیت و دوام صحافی بسیار اهمیت پیدا می‌کند، که انتشارات سایان صحافی خوبی را انجام داده‌است.
از کتاب‌های مشابه با این اثر می‌توان به فرهنگ‌نامه نجوم و فضا - انتشارات طلایی، دایره‌المعارف نجوم - انتشارات محراب قلم، دایره‌المعارف فضا - انتشارات محراب قلم، دایره‌المعارف نجوم و فضا - انتشارات پیام آزادی، فرهنگ تصویری فضا برای کودکان - انتشارات مدرسه نام برد که البته همگی برای مخاطب کودکان و نوجوانان نوشته شده است. مطالعه کتاب را به همه علاقه‌مندان نجوم قویا توصیه می‌کنم.
مرتضی انصاری